LOHUSA İKİNCİ İZLEM

Lohusanın doğumu takiben ilk 1. - 6. saatler arasında yapılır. ( Bu izlem lohusa hastanede iken gerçekleşir. )

1. İLETİŞİM

Birinci izlemde belirtilen iletişim basamakları uygulanır.

2. LOHUSANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

2.1 Annenin genel durumu değerlendirilir.

2.2 Doğum öncesi bakım, doğum ve birinci izlem ile ilgili kayıtları gözden geçirilir.

2.3 Anneye kendini nasıl hissettiği (halsiz, yorgun, vb) ve yakınmaları sorulur.

2.4 Baş ağrısı varsa; preeklampsi varlığı ya da gelişimi açısından dikkatli olunur ve kan basıncını kontrol edilir. (Spinal veya epidural anestezi ile doğum gerçekleşmiş ise “spinal baş ağrısı” ortaya çıkabilir.)

2.5 Baldır kısmında ağrı varsa, tromboflebit açısından değerlendirilir.

2.6 Annenin ağrısı varsa; normal vajinal doğum yapmış ise ağızdan, sezaryen ile doğum yapmış ise parenteral analjezik uygulanır.

2.7 Titreme ve üşüme varsa ortamın ısısı kontrol edilir, gerekiyorsa annenin ve bebeğin üzerine battaniye örtülür.

2.8 Kullanılan anesteziklere bağlı olarak, sık olmasa da idrar retansiyonu gelişebileceğinden sonda takmak gerekebilir.

2.9 Anesteziye bağlı hipotansiyon gelişebileceğinden lohusanın yalnız başına ayağa kalkması uygun değildir.

2.10 Risk tespiti gözden geçirilir yeni risk varsa tespit edilir.

3. MUAYENE/MÜDAHALE

3.1. Doğum sonu anne izlemine, eşi veya yakınının katılmasını sağlayarak soruları yanıtlanır.

3.2. Muayene/müdahale yapılacak ise:

• Yapılacak muayene ve/veya müdahalenin amacını ve nasıl yapılacağını açıklanır.
• Annenin yapılacak müdahaleler için daha önce alınmamışsa yazılı onayı alınır.
• Annenin mahremiyetini göz önüne alarak ortam düzenlenir.

3.3. Bilinç durumunu kontrol edilir.

3.4. Vital bulguları 1.-2. saatler arası 15 dakikada bir; 2.-4. saatler arası 30 dakikada bir; 4.-6. saatler arası saatte bir ölçülür ve değerlendirilir:

• Kan basıncı (Kan basıncı anne istirahat halinde ve iki ölçüm140/90 mmHg veya üzerinde ya da öykü varsa saattlik kan basınıcı ölçümü yapılır.), kan basıncı değeri 90/50 mmHg altında ise hasta yakın takip edilir. (Anestezi uygulanmışsa ona bağlı veya olası kan kaybına bağlı gelişebilir. Kanama kontrolü yapılır. Kan basıncı değeri sistolik 90 mmHg’nın altındaysa ve taşikardi eşlik ediyorsa kanama açısından dikkatli olunur.) Ayrıca hipotansiyon durumunda; anne ortostatik hipotansiyon açısından da değerlendirilir.
• Nabız (Nabız sayısı 60’ın altı, 100’ün üstü ise hasta yakın takip edilir.)
• Solunum sayısı (Solunum sayısı 10’un altı, 20’nin üstü ise hasta yakın takip edilir.)
• Ateş ölçümü, (38°C’nin üzerindeyse saatlik ateş takibi takibi yapılır.)

3.5.Kanama ve uterus involusyonunu değerlendirilir:

• Uterus involusyonu kontrol edilir: (Uterus tonus kontrolünü; postpartum ilk yarım saat 5-10 dakikada bir, sonraki yarım saat 15 dakikada bir, iki saat dolana kadar da yarım saatte bir yapılır.)
• Uterus involusyonu yetersiz (fundus umblikusun üzerinde ve gevşek olarak palpe ediliyor ve kanama miktarı fazla) ise yumuşak hareketler ile uterin fundus masajı yapılır ve lohusanın kendi kendine fundus masajı yapmasını teşvik edilir.
• Uterus involusyonu yeterli ancak kanama miktarı fazla veya kanama miktarında tedricen artış veya aşırı kanama durumunda post partum kanama protokolünü uygulanır.
• Kanama miktarı ve niteliğini değerlendirilir:
• 20-30 dakika içerisinde 2-3'ten fazla peti kirletecek kanaması olması, sürekli kan gelişi, pıhtı çıkışı veya renginin açık/ parlak kırmızıya dönmesi normal olmayan fazla miktardaki kanamaya işaret eder.
• Anne hipotansiyon, taşikardi ve genel durum bozukluğu durumlarında karın içi kanama yönünden değerlendirilir.

3.6. Gebeliğe bağlı sistemik hastalık veya doğum ile ilgili komplikasyon mevcut ise nedene yönelik tetkik ve tedaviye başlanır.

3.7.Emzirme değerlendirilir, emzirme eğitimi verirken meme muayenesi de yapılır.

3.8. İmmünizasyonu sağlanır;

• Yapılmamışsa tetanoz immünizasyonu
• Bebeğin kan grubuna göre Rh uygunsuzluğu olanlarda anti-D Ig immünizasyonu

3.9. Lohusanın aile içi şiddet durumunu değerlendirilir.

4. LABORATUVAR

• Hemoglobin ölçümü yapılır (postpartum 6. saatte).

5. BAKIM VE DANIİMANLIK

5.1.Normal doğumda perine bakımı annenin servise kabulünde yapılır.

5.2. Doğumu takip eden ilk 2 saat içinde anne idrar yapmaya teşvik edilir ve 6 saat içinde çıkarılan idrar miktarını kaydedilir.

• Eğer anne postpartum 6 saat içinde idrar çıkarmamış (ılık duş veya banyo gibi uygulamalara rağmen) ise mesane hacmini değerlendirilir. Gerekirse kateterizasyon uygulanır.
• İdrar sondası varsa aldığı ve çıkardığı sıvı miktarının takibini yapılır ve kaydedilir.

5.3. Annelerin doğum sonu dönemde mümkün olduğu kadar kısa süre içerisinde mobilize olmaları sağlanır ve bu konuda yüreklendirilir. (Erken mobilizasyon tromboembolik olayları önlemede oldukça önemlidir.)

5.4. Normal doğumdan hemen sonra, hastanın anestezi almasını gerektirecek bir komplikasyon yoksa, oral beslenmeye geçilebilir. Sezaryenle doğumda ise uygun olan lohusalarda oral beslenmeye geçmek için 4-8 saat beklemek gerekir.

5.5. Genel vücut hijyenini sağlanır ve anne yapması için teşvik edilir (perine, bacak temizliği vb)

5.6. Annenin bebeğini emzirmesine yardım edilir.

5.7. Bebek bakımı eğitimi verilir